Proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie ruchu (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation, PNF) to technika rehabilitacji dla osób z zaburzeniami układu nerwowego oraz kostno-mięśniowego. Pierwotnie służyła jako narzędzie wsparcia pacjentów ze schorzeniami neurologicznymi, zwłaszcza z mózgowym porażeniem dziecięcym (MPD). Jej zadanie polega na przywróceniu choremu możliwie największej samodzielności.
Metoda PNF – opinie oraz przeciwwskazania
Oprócz MPD do wskazań do zastosowania techniki zalicza się porażenie nerwu twarzowego, dysfagię (zaburzenia połykania i żucia w logopedii), różnego rodzaju zespoły bólowe, schorzenia nerwowo-mięśniowe, a także wady postawy czy skoliozy. Metoda PNF sprawdza się również jako element rehabilitacji ludzi po udarach mózgu, urazach lub kontuzjach. Wykorzystuje się ją w terapii pacjentów cierpiących na choroby na tle zwyrodnieniowym. Co więcej, ma pozytywne opinie jako stymulacja oddychania.
Jeśli chodzi o przeciwwskazania do metody PNF, to przede wszystkim ciężkie stany chorobowe, które wymagają hospitalizacji. Ponadto torowania nie zaleca się osobom z ostrymi stanami zapalnymi czy gorączką.
PNF ćwiczenia do samodzielnego wykonywania
Według PNF fizjoterapeuta patrzy na pacjenta kompleksowo, nie skupia się na jednym obszarze ciała. Technika opiera się na bodźcach takich jak opór, kompresja, rozciąganie oraz wzrokowy, słowny i manualny kontakt ze specjalistą. Rozciąganie się (stretching) pomija się przy uszkodzeniach mięśni, ścięgien, kości lub stawów. PNF bazuje na oporze odpowiednio dawkowanym przez terapeutę, impulsach pobudzających mięśnie do skurczu lub stymulujących je do wzmożonej pracy. Wykorzystuje też trakcję lub kompresję.
Chory trenuje na leżance lub materacu, przy użyciu piłek bądź innego sprzętu. Niekiedy samodzielnie uczy się chodzić albo wykonywać codzienne czynności. W zależności od konkretnego przypadku może siadać, wstawać czy sięgać po przedmioty. Może również zmieniać pozycję ciała bądź poruszać się w obrębie swojego łóżka. Kolejna forma ćwiczeń to przesiadanie się z wózka na toaletę i odwrotnie.
Zgodnie z zasadami PNF to pacjent ustala zakres oraz granice treningów – fizjoterapeuta służy mu jedynie jako doradca. Do ćwiczeń nie potrzeba specjalistycznego sprzętu; ponadto na początku terapii korzysta się ze zdrowych obszarów ciała. To zwiększa zaangażowanie chorego, który nie obawia się bolesnych sesji. Finalnie przekłada się na większą skuteczność rehabilitacji.